Herfst tuin onderhoud: praktische tips voor een gezonde en winterklare tuin

Ik ben dol op de herfst, zolang de zon schijnt is het werkelijk waar het mooiste seizoen van het jaar. Heerlijk om dat in het bos te zijn en te genieten van de prachtige kleuren die de natuur ons biedt. Maar ook als het regent en stormt vind ik het heerlijk met de kaarsjes en de openhaard aan met een kop thee, lekker warm en knus binnen.

Daarom schiet de tuin er hier in de herfst vaak bij in, maar ik weet dat dit het moment is om de tuin winterklaar te maken en alvast voorjaarsbollen te planten. Zo kan ik in het voorjaar genieten van een kleurrijke tuin. Bovendien is het fijn om te weten dat egels, vogels en insecten in mijn tuin beschutting en voedsel kunnen vinden, zodat de natuur goed de winter doorkomt.

In deze blog deel ik mijn praktische herfst tuin onderhoud tips, zodat ook jouw tuin netjes blijft – met minimale stress en maximale effectiviteit. Zodat je niet als het regent teveel de tuin in hoeft.

Bladeren opruimen en slim gebruiken

In de herfst valt er hier een enorme hoeveelheid bladeren van bomen en struiken. We wonen naast een prachtig park, en ook de struiken in onze tuin worden langzaam kaal. Mijn eerste tip: haal de bladeren weg van het gras en de bestrating. Een dikke laag kan het gras verstikken en paden glad maken, wat gevaarlijk is. In onze wijk zie je vaak dat grote bladerkorven worden geplaatst waar je je blad in kwijt kunt, maar ik gooi de bladeren eigenlijk nooit weg. Na het vegen, harken of bladblazen verzamel ik ze en verdeel ik ze daarna als mulch in de borders. Mulch bedekt de bodem, houdt vocht vast, verteert langzaam tot voedingsrijke humus en geeft de planten extra voeding en bescherming tegen de kou.

Tip: Leg een stapel bladeren in een border of een rustige hoek van de tuin. Dit biedt egels en insecten een veilige schuilplek,

Voorjaarsbollen planten

Dit jaar ga ik het goed doen: we gaan bollen planten, op tijd en ook meer dan in het verleden. De voortuin heeft dit jaar natuurlijk al een make-over gekregen, maar er moeten nog veel voorjaarsbollen worden toegevoegd. En nu is het de perfecte tijd daarvoor. Ik kies voor een mix van tulpen, narcissen en krokussen. Voorjaarsbollen hebben de koude nodig om in het voorjaar mooi te bloeien. Ik plant ze in groepjes van drie tot vijf, op een diepte van twee tot drie keer de hoogte van de bol.

Vaste planten, siergrassen en herfstbloemen laten staan

Niet alle afgestorven planten moet je direct weghalen. Ik laat bijvoorbeeld mijn siergrassen, hortensia’s en astilbe meestal staan, evenals andere uitgebloeide vaste planten.

• De uitgebloeide bloemen van hortensia’s en astilbe geven de tuin structuur en visuele hoogtepunten in de winter.

• Ze bieden ook beschutting voor insecten en kleine dieren.
• Knip alleen takken weg die echt omvallen of ziek zijn.

Planten die volledig afsterven, zoals hosta's of crocosmia's, kun je beter wel wegknippen of afsnijden. Dit voorkomt dat ze gaan rotten op de grond en geeft ruimte voor nieuwe groei in het voorjaar. Ik laat vaak de bladeren van deze planten tot aan de winter liggen, zodat ze nog een beetje bescherming bieden, en verwijder ze pas aan het einde van de winter. Ook dit is een mooie natuurlijke mulch, net als de bladeren.

Uit ervaring kan ik zeggen dat als het sneeuwt, de pluimen van de siergrassen echt heel erg mooi zijn. Het geeft de tuin een prachtig winterbeeld en maakt al het werk dat je in de herfst hebt gedaan extra de moeite waard.

Op die manier combineer je praktisch onderhoud met ecologische waarde en een wintertuin die er nog steeds mooi uitziet.

Gazon onderhouden

Een gezond gazon gaat sterker de winter in. Wij harken daarom regelmatig de bladeren weg. Eigenlijk hadden we het gras nog een laatste keer moeten verticuteren, maar door de regen en de drassigheid van onze tuin is dat er (nog steeds) niet van gekomen. Ook het maaien is dit jaar niet gelukt, waardoor het gras eigenlijk te lang is. Toch is het beter om het gazon in oktober nog één keer goed kort te maaien. Als de weergoden ons goed gezind zijn, komt dat er hopelijk nog van.

Is het een mooi najaar, dan zaai ik kale plekken nog bij. Zo kan het gras zich herstellen voor de winter. Kleine moeite, groot resultaat: in het voorjaar zie je meteen verschil.

Dieren in de tuin ondersteunen

Herfst betekent voorbereiding voor de dieren. Ik laat altijd een hoek van mijn tuin bewust een beetje “rommelig”, zodat egels en insecten een schuilplek hebben.

Door de aanwezigheid van PrinceS voelen niet alle dieren zich hier even welkom, maar ik wil mijn tuin wel zo inrichten dat ze een kans krijgen.

• Egels: een stapel bladeren of takken in een border of rustige hoek is perfect om te overwinteren. In onze wijk lopen genoeg egels rond, maar of ze onze tuin ook weten te vinden? Ik weet het niet. In elk geval is er plek voor ze.
• Vogels: bessenstruiken en zaden aan bomen laat ik staan, zodat ze zelf voedsel kunnen vinden.
• Insecten en kleine dieren: delen van borders en composthopen laat ik ongemoeid, zodat er natuurlijke schuilplekken ontstaan.

Tip: in de herfst is bijvoeren nog niet nodig; er is nog genoeg natuurlijk voedsel beschikbaar.

Samengevat: mijn herfst tuin onderhoud routine

• Bladeren van gras en paden verwijderen, gezonde bladeren gebruiken als mulch in borders.
• Voorjaarsbollen planten.
• Vaste planten, siergrassen, hortensia’s en astilbe deels laten staan.
• Gazon onderhouden en kale plekken herstellen.
• Dieren ondersteunen door natuurlijke schuilplaatsen en voedselbronnen in borders en rustige hoeken te laten.

Ondanks dat ik in de herfst vaak liever binnen zit met een boek en een kop thee, geeft het een voldaan gevoel om te weten dat mijn tuin netjes achterblijft, de planten en bollen goed voorbereid zijn en de dieren veilig de winter in kunnen. Zo kan ik in het voorjaar echt genieten van een bloeiende, gezonde tuin.